«روش‌شناسی فهم احادیث» منتشر شد
هفتاد و یکمین اثر حجت الاسلام علی نصیری با عنوان «روش‌شناسی فهم احادیث» منتشر شد.
به گزارش ایکنا، هفتاد و یکمین اثر حجت‌الاسلام علی نصیری با عنوان «روش‌شناسی فهم احادیث» منتشر شد.
این اثر حاوی بازکاوی روش نقد و تبیینِ فهم روایات است. بخشی از مباحث کتاب در حوزه حدیث به دو بخش «روش‌شناسی نقد روایات» و «مبانی و قواعد فهم روایات» اختصاص دارد و در 559 صفحه در قطع وزیری توسط انتشارات وحی و خرد وابسته به مؤسسه معارف وحی و خرد انتشار یافت و در سایت طاقچه در دسترس علاقه‌مندان قرار دارد.
در بخشی از مقدمه این کتاب چنین آمده است:
فقه‌الحدیث دانشی است كه از مبانی و قواعد فهم و تفسير احاديث سخن می‌گويد و با استفاده از آن مبانی و قواعد، در كنار زدودن ابهامِ روايات، مداليل و پيام‌های روايات را به‌دست می‌دهد و روش و فرآیند فهم و تفسیر روایات را در اختیار می‌گذارد.
بر این اساس، به همان اندازه كه ضرورت دانش تفسیر برای فهم مفاهیم و مدالیل آیات اجتناب‌ناپذیر است، در باره ضرورت دانش فقه‌الحدیث برای فهم مدالیل و مفاهیم روایات نمی‌توان تردید روا داشت.
به خاطر جایگاه ویژه دانش فقه‌الحدیث است که اهل بیت(ع) فهم یک حدیث را از نقل هزار روایت برتر دانسته‌اند: ««حديث تدريه خير من الف ترويه» و فقیه‌ترین افراد در میان یاران خود را کسی می‌دانند که معانی و مفاهیم روایات آنان را دریابد: «أنتم أفقه الناس إذا عرفتم معانی كلامنا».
از سویی دیگر، باید دانست که درباره مبانی فهم حديث به استثنای آن دسته از قواعد مربوط به روايات فقهی كه در اصول فقه آمده است، كار قابل توجهی در ميان محدثان شيعه و سنی از آغاز تا كنون انجام نگرفته است.
از این جهت، در تفسير و تبيين روايات، بيشترين تحقيقات انجام گرفته ناظر به روايات فقهی است و روايات در ساير عرصه‌های عقيدتی، اخلاقی، سياسی، اجتماعی و فرهنگی كمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند. اين در حالی است كه روایات در عرصه‌های غير فقهی گاه به مراتب از اهميت بيشتری نسبت به عرصه فقه برخوردارند.
در این راستا، طی سال‌های گذشته در عرصه مطالعات و تحقیقات حدیثی، دانش فقه‌الحدیث بیشترین سهم از عمر نگارنده را به خود اختصاص داد؛ به گونه‌ای که در کنار تدریس روایات کتاب شریف کافی و تدریس مستمر روایات فقهی کتاب شریف وسائل الشیعه در قالب دروس خارج فقه، تدوین شرح بر عموم روایات این دو کتاب پیگیری شد که مجموع روایاتی که تاکنون توفیق شرح و تبیین آنها فراهم آمده است به حدود 20هزار روایت می‌رسد.
از سویی دیگر، در این سال‌ها افزون بر انتشار مقالاتی ناظر به شرح و تفسیر روایات و تدوین برخی از کتب در این زمینه؛ همچون کتاب‌های: حدیث شناسی، روش‌شناسی نقد احادیث و شرح گزیده روایات کافی، پیوسته تدریس فقه الحدیث در مراکز حوزوی و دانشگاهی مورد توجه بوده است.
براساس چنین پیشینه‌ای، پیوسته در این سال‌ها فرصت مناسبی دنبال می‌شد تا با الهام از مجموع تجربیات تحقیقی و تدریسی، کتابی در خور در زمینه فقه الحدیث فراهم گردد. این توفیق با تلاشی که طی دو سال اخیر برای سامان دادن به «موسوعه علوم حدیث» انجام گرفت، محقق شد و به لطف الهی این کتاب سامان یافت.
با این حال، آن چه در این کتاب بازتاب یافته ناظر به دو دانش: قواعد و روش‌شناسی فهم احادیث است. از این جهت مباحث کتاب در دو بخش: قواعد فهم احادیث و روش‌شناسی فهم احادیث و هر کدام در ده فصل سامان یافته است. امید است در مجالی دیگر بخش مبانی فقه‌الحدیث نیز تدوین و انتشار یابد.
بر این اساس، در بخش نخست کتاب که به بررسی «قواعد فهم احادیث» اختصاص دارد، ده قاعده مورد بررسی قرار گرفته است که عبارتند از: 1. فضای صدور روایات؛ 2. شناختنامه افراد و مکان‌ها؛ 3. شناخت مذاهب فقهی؛ 4. مراتب فهم و دین‌داری؛ 5. روایات و ذکر مصادیق بارز؛ 6. چگونگی تحلیل علل احکام؛ 7. چگونگی تحلیل تفاضل اعمال؛ 8. کارکرد اعداد و حصر در روایات؛ 9. کارکرد مفهوم رجل در روایات؛ 10. مراحل تعامل با روایات.
در بخش دوم کتاب در بررسی «روش‌شناسی فهم احادیث»، ده مرحله معرفی و مورد بررسی قرار گرفته است که عبارتند از: 1. اصالت حدیث؛ 2. اصالت نصّ حدیث؛ 3. اصالت قرائت حدیث؛ 4. واقع نمایی حدیث؛ 5. سبب صدور؛ 6. مفاهیم واژه‌ها؛ 7. نکات ادبی؛ 8. نکات بلاغی؛ 9. ساختار درونی روایات؛ 10. تفسیر روایات.
انتهای پیام مطالب مرتبط
